Өсвөр настнуудын нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн мэдлэг хангалтгүй байна

Монгол Улсын хүн амын 15 хувь буюу 470 мянга гаруй нь өсвөр насныхан байдаг. (Үндэсний статистикийн хороо, 2015) Ихэнх өсвөр настнууд бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн талаар хангалттай мэдлэггүй, тулгарч болох асуудлыг хэрхэн шийдэх, хэнд хандах талаар мэдээлэл дутмаг байгаа нь тэднийг эрсдэлд орох, улмаар бие махбодь, сэтгэлзүйн хувьд ихээхэн хохирол амсахад хүргэж байгаа юм.

10-19 насны хүүхдийг өсвөр насны хүүхэд гэж үздэг. Энэ л насанд хүүхдийн бие хүн болж төлөвших суурь нь бий болдог учир өсвөр насны хүүхдэд бие физиологийн болон сэтгэл зүйн хувьд асар их өөрчлөлт бий болдог. Энэ үедээ тэд сэтгэл зүйн онцлогийн хувьд тогтворгүй, аливаа буруу муу зуршилд татагдан автах нь түгээмэл, хүний үгэнд оромтгой, уруу татагдах, сэтгэлийн хөдөлгөөнөө барьж чадахгүй, сэтгэлийн хөөрлөөс асуудлыг шийдэх хандлагатай байдаг.

Ялангуяа өсвөр үеийн хүүхдүүдийн бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн асуудал хамгийн их анхаарал татаж байна.Нийгмийн үзүүлэлтийн түүвэр судалгаагаар (2013) залуучуудын 60% нь нөхөн үржихүйн тусламж үйлчилгээг хаанаас авахаа мэддэггүй болох нь тогтоогджээ. Тэдний 37% нь эрүүл мэндийн багш, 47% нь олон нийтийн телевиз, 44% нь найз, нөхдөөсөө БЗДХ, ХДХВ/ДОХ болон бэлгийн эрүүл мэндийн талаарх мэдээллийг тодорхой хэмжээгээр авсан байна.

2015 онд улсын хэмжээнд 80,434 эх амаржсан бөгөөд энэ нь 2014 онтой харьцуулахад 1.0 хувиар буурсан үзүүлэлт юм. Мөн онд нийт амаржсан эмэгтэйчүүдийн 5.5 хувийг, нийт үр хөндөлт хийлгэсэн эмэгтэйчүүдийн 5.1 хувийг 20-с доош насны охид эзэлж байжээ. Бэлгийн замаар дамжих халдвар (БЗДХ) нийт бүртгэгдсэн халдварт өвчний 28.1 хувийг эзэлж байгаа бол эдгээр халдвараар өвчлөгсдийн 44 хувийг 15-24 насныхан буюу өсвөр үеийнхэн, залуучууд эзэлж байгаа юм (Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв, 2015).

Иймд өсвөр үеийнхний бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудлыг олон салбаруудын оролцоотойгоор хэлэлцэх, шийдвэрлэх шинэлэг арга, санаа санаачилгыг дэвшүүлэн гарган ирэх зорилгоор Монгол дахь НҮБ-ын Хүүхдийн СангаасКанадын нэр хүндтэй Ватерлогийн их сургууль, Күйнсийн их сургууль болон Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, “Монгол Контент” ХХК, “Креатив Воркшоп” зэрэг төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшил, мөн өсвөр үеийнхний өөрсдийн оролцоотойгоор “Өсвөр үеийн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудлыг шинэлэг, бүтээлч байдлаар шийдвэрлэх нь” цуврал үйл ажиллагааг зохион байгуулж байна.

Үйл ажиллагааны зорилго нь өсвөр үе, залуучуудын сэтгэц, бэлгийн болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд шаардлагатай мэдээллийг сонирхолтой, үр дүнтэй, шинэлэг, бүтээлч аргаар түгээх, олгоход оршиж байгаа аж.

Ю.Халиун